Spacerniak

Nowy Świat – część wschodnia

Kolejne miejsce z mojego dzieciństwa i spacerów z dziadkiem – ulice ukryte za Nowym Światem. Mieszkając w samym centrum Warszawy dziadek umiał znaleźć w nim kawałek zieleni, żeby wnuczka mogła poprzebywać trochę na łonie natury. Wskutek czego znam dobrze wszystkie śródmiejskie parki i skwery (oraz uliczki do nich prowadzące). W grudniu zieleni jest niewiele, skupiłam się więc dzisiaj na tym, co również lubię, czyli budynkach.

Najsłynniejsza lokatorka tutejszych podziemi. Pilnuje ukrytego skarbu.

Gdyby nie pandemia, pewnie wybrałabym się przy okazji spaceru tutaj do Muzeum Chopina, bo w nim jeszcze nigdy nie byłam. Ale przyjdzie mi na to poczekać.

Na razie musi wystarczyć mi Chopin na murze kamienicy.

Niestety nie wiem, do jakiego utworu to nuty, dam jednak głowę, że to też coś Chopina.

Zazwyczaj w okolicach Uniwersytetu Muzycznego słychać kakofonię dźwięków, dobiegających zza tych murów. Ma się wrażenie, że to budynek gra. Dzisiaj było jednak zupełnie cicho. Czyżby studenci ćwiczyli w domach?

Gdzieś tu obok było kino „Skarpa” – dzisiaj wyburzone, podobnie jak słynna „Moskwa” na Mokotowie, nie pozostał po nim żaden ślad. Nawet trudno się zorientować, gdzie dokładnie stało, w jego miejscu wybudowano apartamentowiec. Żal mi tych dawnych kin, nie wszystkie były ładne, ale każde miało swój niepowtarzalny charakter, niepowtarzalną nazwę. Zastąpiły je bezpłciowe, bezimienne, nudne multipleksy w galeriach handlowych, kinowe McDonald’sy (z repertuarem też „McDonald’sowym”, czyli głównie amerykańską papką).

Skwer Anki Kowalskiej z wieżą kościoła Św. Kazimierza przy klasztorze Sióstr Szarytek.

Pałac Zamoyskich z placem zabaw dla dzieci arystokratów : ).

Wejście na skwer przez furtkę do pałacu – dla wtajemniczonych.

Kolejne niedostępne miejsce – ogrody klasztorne.

Ciekawe, czy siostrzyczki nadal hodują tu świnki?

Budynek na Smolnej 8, tzw. Młotek. Na pierwszym planie liście żywej skamieliny – pięknego okazu miłorzębu japońskiego.

I na koniec ciekawostka:

Mural z Korą autorstwa Brunona Althamera.

O każdej porze roku Kora występuje w innej fryzurze (teraz smoliście czarnej, choć nieco przerzedzonej).

Listopad

***

Update: zmarła dzisiaj, w wieku 100 lat, Maria Piechotka, architektka (nie znoszę tego słowa), wraz z mężem, osiedli na Bielanach, po których przez kilka ładnych tygodni ostatnio wędrowałam.

Dynasy i okolice

Poruszając się Traktem Królewskim na południe i zbaczając w boczne uliczki, po naszej lewej stronie prędzej lub później napotykamy skarpę warszawską. Schody, schodki, schodeczki, kładki, mostki, kręte, strome ulice. Miałam kiedyś plan, żeby przejść całą tę skarpę, od Ursynowa po Młociny, oczywiście nie jednego dnia. Ale tak iść szlakiem tego uporczywego ludzkiego wysiłku, by okiełznać tę nierówność terenu, wprząc ją do tkanki miasta. Przejść się po każdych schodkach, po każdej kładce. I po każdym parku, bo dużej części skarpy jednak zabudować się nie dało, więc założono tam miejskie ogrody. Właściwie każda z ulic „spływających” w dół, ku Wiśle, ma swój niepowtarzalny urok. Nie ma dwóch podobnych. Spory kawałek życia spędziłam w Warszawie na tych dwóch poziomach – górnym i dolnym, na wędrówkach pieszych lub przejażdżkach autobusowych w górę i w dół, na tych stromiznach, zakrętach, zawijasach. Zimą (gdy jeszcze bywały zimy) bywało nieprzejezdnie, autobusy ześlizgiwały się w dół na przerażonych kierowców stojących za nimi. Zazdroszczę ludziom, którzy mieszkają na skarpie, z okien na pewno mają fantastyczne widoki. Teraz wprawdzie również mieszkam blisko niej, mogę spokojnie dojść do niej pieszo, ale jednak na płaskim, to nie to samo.

Dzisiaj spacer po Dynasach i okolicy, czyli po północnej stronie Tamki. (Tędy też dość często wędrowałam – najpierw z dziadkiem na spacery, a wiele lat później na zajęcia w szkole ZNP, które to odbywały się w różnych miejscach na Powiślu – naganiałam się wtedy).

Budynki Warszawskiego Szpitala Dziecięcego.

Krakowskie Przedmieście raz jeszcze

A raczej uliczki odbiegające od niego, tym razem na zachód. Nie ma tu skarpy, więc jest dużo mniej ciekawie.

Najładniejsza uliczka po zachodniej stronie Krakowskiego.

Pałac Czapskich od strony ul. Traugutta.

Kwitnące drzewka owocowe przed gmachem Ministerstwa Finansów. Jakiś znak?

Śladem Prusa

Spacer zainspirowany obejrzanym w czwartek filmem „Lalka” z 1968 r., z Beatą Tyszkiewicz, Mariuszem Dmochowskim i całą plejadą innych gwiazd. Postanowiłam pójść śladami Wokulskiego, czyli odwiedzić Krakowskie Przedmieście i jego wschodnie okolice – ulice schodzące ku Powiślu. W filmie Wokulski, schodząc w dół, ku Wiśle, przekraczał bramy piekieł, dzisiaj wkracza się do jednej z najbardziej pożądanych w Warszawie „miejscówek” do życia.

Lubię ten pomnik, podoba mi się, że Prus stoi sobie tak skromnie, trochę na uboczu, i przygląda się, jak zmieniają się miejsca, które opisywał. Prawie że można obok niego przystanąć i zagadać. „No i co pan o tym myśli, panie Aleksandrze?”.

Tablica upamiętnia jego wiersz „Fortepian Szopena” i umieszczona jest na Pałacu Zamoyskich, z którego okien tenże instrument został przez Rosjan wyrzucony przez okno w 1863 r.

Księgarnia z pięknymi wydaniami klasyków literatury.

Żaden czytnik nie zastąpi przyjemności trzymania ich w ręku.

I pomyśleć, co można zrobić z kapusty. W tle kościół Świętego Krzyża.

Jako dziecko często w nim bywałam, bo był to mój kościół parafialny.

Mama opowiada, że kiedy w latach 50-tych uruchomili te schody, przejechała się nimi 40 razy. (Liczba przejazdów wzrasta wraz z wiekiem mamy, w którym opowiada tę historię :)). Ale przyznać trzeba, że w tamtych czasach dla dzieciaków takie schody to było COŚ. (Dzisiaj są trochę unowocześnione, ja pamiętam, że dawniej było tu więcej drewna).

Socrealistyczne rzeźby osiągnęły status chronionego zabytku.

Nieźle się nasapałam w trakcie tego spaceru.

Zawsze fascynowały mnie te niedostępne dla postronnych tereny klasztorne i seminaryjne na tyłach Krakowskiego Przedmieścia. Ukryty, tajemniczy ogród.

Prus pewnie byłby w szoku (pozytywnym), gdyby zobaczył Krakowskie Przedmieście, a zwłaszcza Powiśle, dzisiaj. Może i ludzkość zmierza ku samozagładzie, ale przyznać trzeba, że na drodze do niej mieliśmy dobre intencje i jednak się trochę staraliśmy… : ) Pamiętać jednak trzeba także, że jeszcze kilkadziesią lat temu było tu morze ruin.

Piaski raz jeszcze

Trochę zaniedbałam bloga, zajęta innymi działalnościami. Trochę też zaniedbałam spacery, ale pogoda i krótki dzień nie sprzyjają długim wędrówkom. Mimo, że po raz pierwszy od wielu lat mam okazję ujrzeć trochę dnia w listopadzie nie tylko przez okno. Zazwyczaj o tej porze roku wychodziłam z domu nocą i wracałam nocą. Nawet robię sobie z tego powodu wyrzuty, że tak „nie korzystam”. Późny listopad to jednak nie jest miesiąc „ładny”. Liście opadły, orgia kolorów zakończyła się, pozostały nagie kikuty drzew na tle szarobiałego nieba. Dochodzi do tego smog i ziąb. Nawet w Łazienkach smutno i szaro. Cóż pozostaje? Pozostaje architektura, teraz – dzięki brakowi liści – lepiej widoczna.

Na Piaskach jednak o dobrą architekturę trudno. Byłam tu już i pisałam, że nie jest to ciekawe osiedle. Jest jednak duże i nie obeszłam wtedy całego. Powędrowałam dalej w nadziei, że może tam „dalej” będzie lepiej. Nie było. Trzy zdjęcia gwoli dokumentacji, że „byłam, widziałam”. Bronią się tylko dlatego, że 15 listopada wyjątkowo pogoda była przepiękna, a jesień jeszcze nie odpuściła.

Lasek Bielański – część południowa

Łęgi wiązowo-jesionowe, grąd niski, siedliska grądowe, reliktowe olsze, dawne koryto Rudawki, skarpa warszawska – atrakcje części południowej Lasku to głównie przyroda. Nie ma tu żadnych zabytków. No, może poza jednym…

Największą atrakcję tej budowli stanowi szukanie i znalezienie jej, bo nie jest zaznaczona na żadnej z leśnych mapek ani nie prowadzi do niej żaden drogowskaz. Ja znalazłam ją dzięki mapie Google, za którą podążałam z moim smartfonem. Jest chyba jedynym warszawskim wentylatorem kolektora ściekowego, przy którym przechodnie z upodobaniem robią sobie zdjęcia. W zależności od stanu wody w Wiśle unosi się wokół niego mniej lub bardziej intensywny charakterystyczny zapaszek. Dzisiaj był, powiedzmy, umiarkowany.

Tajemniczy Don Pedro z Krainy Deszczowców. Karramba!

Kto jeszcze pamięta tę dobranockę?

Wygląda, jakby miał się z niego wykluć jakiś Obcy.

Rzeczka, która przez większą część swego biegu płynie kanałami – naziemnymi lub podziemnymi, tutaj wreszcie bierze głębszy oddech.

W lesie żyje podobno sporo dzikich zwierząt, ale jedyne zwierzę, jakie dzisiaj napotkałam, to zadbany i dobrze odkarmiony kot, robiący obchód swojego rewiru na jedynym osiedlu mieszkaniowym w obrębie MSI Las Bielański, przy ul. Tczewskiej.

Rudawka raz jeszcze, przy wspomniamym osiedlu.

Las Bielański – UKSW

Las Bielański, czyli pozostałość Puszczy Mazowieckiej – największa bielańska atrakcja – dzisiaj objęta ochroną jako rezerwat przyrody. Prawie w samym jego środku mieści się zespół klasztorny kamedułów z kościołem pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, eremy, czyli domki pustelnicze oraz Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Do kompleksu tego prowadzi ulica o pięknej nazwie – Dewajtis, którą przemierzyłam pieszo w tę i wewtę kilkadziesiąt razy, gdy uczęszczałam na tutejsze studia podyplomowe (była to najfajniejsza szkoła w całej mojej „naukowej” karierze i zdecydowanie najładniejszy „kampus”). Czasami docierają tu dziki, jelenie, sarny, lisy, zające, a nawet łosie. Niestety nigdy żadnego z nich nie spotkałam, ale to pewnie dlatego, że poruszałam się najbardziej uczęszczanym przez ludzi szlakiem. W weekendy, nawet takie jak dzisiaj, listopadowe, ruch tu jest jak na Marszałkowskiej. Musiałam się uzbroić w cierpliwość, żeby zrobić niektóre zdjęcia.

Dolina Potoku Bielańskiego (wyschniętego).

Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP (z całoroczną szopką przed nim).

Ruch Ośmiu Gwiazdek dotarł nawet tutaj, na tereny katolickiej uczelni.

W eremach nie mieszkają już pustelnicy, ale nie stoją puste.

Jak przejdę na emeryturę, kupię sobie takiego pieska. Są absolutnie fantastyczne pod każdym względem.

Grobowiec Staszica, który często tu bywał i prowadził obserwacje geologiczne.

Pax et Bonum (Pokój i Dobro) – łacińska dewiza zakonów franciszkańskich.

Punkt widokowy z widokiem na… Wisłostradę.

Dąb posadzono w 1966 r., w rocznicę 1000-lecia chrztu Polski.

Za Wisłostradą, u podnóża skarpy, płynie oczywiście Wisła.

Jak ktoś kiedyś powiedział – ulica, która „nie ma początku ani końca…”.

Jeszcze trochę robotniczych zdobyczy

Tym razem po południowej stronie ul. Żeromskiego. Pojechałam autobusem. Najpierw na pętli wsiadły dwa ordynarne typy bez maseczek. Kierowca zwrócił im uwagę, jednak bezskutecznie, wywiązała się tylko głośna pyskówka. Potem na jednym z przystanków wsiadła jakaś dziewucha i rozsiadła się koło mnie (chociaż były dalej cztery puste miejsca). Oczywiście też bez maski, i – jakby tego było mało – zaczęła żreć jakąś śmierdzącą zapiekankę. Ręce opadają. Na szczęście nie jechałam daleko. W drodze powrotnej wsiadła para – ona i on, oboje czerwono-fioletowi na kalafiorowatych gębach, z maskami, które wyglądały, jakby wyciągnęli je z ulicznego śmietnika jeszcze w marcu (i które i tak wisiały im poniżej kartoflanych nosów). Ot, uroki zbiorkomu.

Może przez te uroki podróży, może przez to, że dzisiaj piątek trzynastego, może przez ponurą pogodę, a może przez poranny telefon z pracy – dzisiejszy spacer nie sprawił mi przyjemności (chociaż miejsce niebrzydkie).

Piechotkowo – osiedle Bielany I

Czyli od tego się zaczęło. O małżeństwie Piechotków i ich bielańskich osiedlach już pisałam – przy okazji wpisów o Słodowcu, były to jednak osiedla późniejsze. Wczoraj dotarłam do tej części Bielan, od której zaczęli swoją architektoniczną działalność w latach 50. Jest to – można powiedzieć – Piechotkowo w wersji saute, ceglanej (w większości). W ponury listopadowy dzień robi dość smętne wrażenie, chociaż nie tak, jak okoliczne późniejsze blokowiska z lat 70. i 80. Ma też swój charakterystyczny, ludzki wymiar, co manifestuje się m.in. tutejszymi muralami, świadczącymi o przywiązaniu mieszkańców do tego miejsca. Uroku dodają także jesienne barwy, tak więc – summa summarum – spacer nie taki znów smutny.

Jest też mural z podobiznami architektów, ale tak brzydki, że szkoda mi na niego megabajtów na blogu. Pozostanę przy budynkach.

Ogródek przed jednym z mieszkań w wersji narodowo-świątecznej.

Oprócz flag są tam też budki i karmniki dla ptaków, Matka Boska z wodospadem, źródełko, bociany, czapla, żaby i muchomorki. Zwraca również uwagę oryginalny kwietnik.

I tym spóźnionym akcentem na Święto Niepodległości kończę.