Cmentarz Bródnowski

Zabytkowy cmentarz na warszawskim Bródnie, jeden z największych – pod względem liczby pochowanych (1,2 mln osób, wśród nich moja babcia, dziadek i ojciec) – w Europie. Powstał w 1884 r., początkowo jako cmentarz głównie dla uboższych mieszkańców Warszawy. Pochowane są tu m.in. ofiary epidemii cholery z 1892 r. oraz większość ofiar walk rewolucji 1905-1906. Po II wojnie światowej utworzono tu kwaterę żołnierzy Armii Czerwonej poległych podczas walk o Pragę. W latach powojennych odkryto na cmentarzu zbiorową mogiłę więźniów politycznych straconych w latach 1944-56. W latach 90-tych zaś złożono tu szczątki biskupów z Faras pochodzące z polskiej misji archeologicznej w Nubii, prowadzonej w latach 60-tych XX w. Z kolei w latach 2015-2017 realizowano tu projekt naukowo-badawczy „Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-1956” (znaleziono kilkanaście szkieletów). Oprócz wymienionych powyżej pochowanych jest tu wiele innych znanych osób, m.in.: „Papcio Chmiel”, czyli Henryk Jerzy Chmielewski, Roman Dmowski, Mieczysław Fogg, Tony Halik, Halina Konopacka, Kazimierz i Maria Piechotkowie, Łucja Prus. Pierwszą pochowaną osobą była Maria, a właściwie Marysia Skibniewska, na której grób natknęłam się dziś przypadkiem, wracając z mamą z grobów rodzinnych.

Pani Antonina była nauczycielką mojej mamy ze szkoły podstawowej. Musiała być niezwykłą osobą, gdyż do dzisiaj pamiętają ją jej uczniowie, obecnie 80-letni. Nowy nagrobek ufundował prof. Tadeusz Mazurczak, polski pediatra i genetyk kliniczny, jej były uczeń, kolega z klasy mojej mamy, do którego moja rodzicielka zwraca się per „Tadziu”.

Cmentarz przegrał rywalizację o względy celebrytów z Cmentarzem Powązkowskim (Komitet Opieki nad Cmentarzem Bródnowskim przestał istnieć), w związku z czym część starych nagrobków jest nieco zaniedbana.

Natomiast jesień – w pełnej krasie: